حجم مبادلات اقتصادی و تجاری چین و آفریقا در سال ۱۹۸۰ در حدود یک میلیارد دلار بود در حالی که در سال ۱۹۹۹ به ۶.۵ میلیارد دلار رسید. این در شرایطی است که در سال۲۰۰۰ میلادی مبادلات اقتصادی پکن با آفریقا مرز ۱۰ میلیارد دلار را پشت سر گذاشت و در سال ۲۰۰۵ میلادی به ۴۰ میلیارد دلار رسید.
حضور چین در آفریقا در دوره معاصر به دهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی بازمی گردد. دراین دوره مقامات پکن نگاهی ایدئولوژیک به آفریقا داشتند و تلاش می کردند از جنبش های آزادیبخش با گرایش های کمونیستی حمایت کنند.
از دیگر سو، چین در مسیر دستیابی به اهداف توسعه نرم خود به آفریقا به عنوان یک منطقه در حال توسعه توجه ویژه ای دارد.
در جریان نشست هماهنگ کنندگان در مورد اجرای اقدامات بعدی هشتمین کنفرانس وزیران مجمع هکاری چین و آفریقا که روز پنجشنبه برگزار شد، دو طرف به اجماع گسترده ای در مورد تقویت سطح همکاری و هماهنگی دو جانبه و چند جانبه دست یافتند.
این گزارش با اشاره به عوامل منفی از قبیل بیماری‌ها، مناقشاتِ منطقه‌ای و موانع لجستیکی افزوده است زنجیره تامین آفریقا زیر فشار زیادی است. باوجود این با توجه به افزایش سریع جمعیت، آفریقا هنوز بازارِ ایده‌آلی برای سرمایه‌گذاریِ زنجیره تامین با پتانسیل‌های چشمگیر و قابل ملاحظه است.
مقامات عالی ژاپن و آفریقا از روز شنبه ۵ شهریور مذاکراتی را در مورد تضمین رشد پایدار به رغم وجود چالش های ناشی از جنگ روسیه در اوکراین و تلاش‌های چین، برای انجام سرمایه گذاری های زیرساختی آغاز کردند.
از بعد دیپلماتیک نیز کشورهای آفریقایی همواره حمایت ارزشمندی از چین در سازمانهای بین المللی به ویژه در قبال مسئله تایوان به عمل آورده اند.
از دیگر سو، بنگاههای اقتصادی دولتی و شرکت های خصوصی چین آفریقا را به عنوان مرز جدید برای سرمایه گذاری و بازاری بدیل برای صادرات می‌بینند.
سعد گفت برخلاف حمایت برخی کشورهای غربی که اغلب به کمک تحت شرایط خاص محدود و مشروط می شود، تنوع زیادی در حمایت چین از آفریقا وجود دارد.
این در حالیست که ژاپن نیز به عنوان رقیب چین تاکنون بیکار ننشسته است و با هدف به چالش کشاندن رقیب دیرینه خود، تلاشهایی را برای افزایش نفوذ خود در آفریقا آغاز کرده است.
به باور کارشناسان روابط بین الملل، هدف قدرت نرم شکل دادن به برداشت بهتر از چین توسط جهان بیرون است.
فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ازیک سو و گام نهادن پکن در مسیر اقتصاد آزاد از سوی دیگر موجب شد تا روابط چین و آفریقا در مسیر جدیدی قرار گیرد.
اینک ذخایر ارزی چین به بیش از یکهزار میلیارد دلار بالغ می شود ؛ در حالی که ذخایر ارزی این کشور در سال ۱۹۷۹ کمتر از یک میلیارد دلار بود.
«فومیو کیشیدا» نخست وزیر ژاپن که به دلیل مثبت شدن تست کرونا بصورت مجازی در هشتمین دور کنفرانس توسعه آفریقا در تونس شرکت کرد، در سخنانی گفت توکیو حمل و نقل غلات به آفریقا را در میانه بحران کمبود مواد غذایی جهانی تضمین می‌کند.
مبادلات تجاری چین با آفریقا در سال ۲۰۱۰ به ۱۱۴ میلیارد دلار رسید و به این ترتیب از آمریکا پیشی گرفت و در سال ۲۰۱۱ به بیش از۱۶۶ میلیارد دلار رسید.
ژاپن در حالی می‌کوشد همکاری های خود را با آفریقا افزایش دهد، که چین دهه هاست تلاش های خود را برای افزایش حضور در قاره سیاه آغاز و زیرساخت های لازم را فراهم کرده است.
وی همچنین افزود ژاپن ۳۰ میلیارد دلار کمک مالی طی ۳ سال با هماهنگی بانک توسعه آفریقا به این قاره پرداخت می کند.
به گزارش روزنامه چاینادیلی، چین و آفریقا بر تعهد خود به ایجاد جامعه ای با آینده مشترک در دوره جدید به منظور افزایش سطح همکاری مثمرثمر و افزودن انگیزه تازه به توسعه و ثبات جهانی تاکید کرده اند.
اینک بیش از ۸۰۰ شرکت بزرگ چینی در سراسر آفریقا فعال هستند که بخش عظیمی از زیرساخت های اقتصادی و مالی، بخش های انرژی مانند نفت و گاز و حتی بانکداری این قاره را در اختیار گرفته اند و بیش از یک میلیون چینی در آفریقا زندگی می کنند که عمدتا در بخش های اقتصادی فعال هستند.
در زمینه کشاورزی، بنین، بورکینافاسو و مالی ۲۰ درصد کتان مورد نیاز چین را تامین می کنند؛ ساحل عاج بخش عظیمی از کاکائو مورد نیاز چین را تامین می کند و کنیا کانون صادرات قهوه به چین محسوب می شود. نامیبیا نیز بخش اعظم محصولات دریایی خود را به چین صادر می کند.
در حالی که حجم مبادلات اقتصادی آمریکا با آفریقا در سال ۲۰۰۶ میلادی ۹۱ میلیارد دلار بود ، چین به حجم اقتصادی ۵۵ میلیارد دلار با آفریقا دست یافت.
مقامات پکن فروپاشی شوروری را ناشی از ضعف اقتصادی این ابرقدرت ارزیابی می کردند و به همین جهت طی سه دهه گذشته تلاش کردند مولفه های اقتصادی را بیش از دیگر عوامل در روابط با خود با کشورهای خارجی از جمله آفریقا مد نظر قرار دهند.
بر اساس این گزارش، همکاری عمیق‌تر در پروژه کمربند و جاده میان چین و کشورهای آفریقایی نقشی مهم در ساختن قاره ای یکپارچه در کنار اتصال آفریقا به زنجیره تامین جهانی ایفا خواهد کرد.
حضور و فعالعیت گسترده سرمایه گذاری و اقتصادی چین در آفریقا به حدی است که می توان گفت پکن در این مسیر گوی سبقت را از آمریکا ، انگلیس و فرانسه ربوده است.
بنظر می‌رسد امروز آفریقا به عنوان مرز جدید چین شناخته می شود. در حال حاضر با گذشته کمتر از دو دهه چین به یکی از مهمترین شرکای خارجی برای بسیار از کشورهای آفریقایی تبدیل شده است.
وی تاکید کرد که این طرح ابتکاری، مزایای بسیاری برای قاره آفریقا از جمله بهبود زیرساخت ها در کشورهای آفریقایی به ارمغان آورده است.
همچنین امنیت و تنوع منابع انرژی یکی از اولویتهای سیاست خارجه چین به شمار می آید.
سعد گفت: چین تلاش های زیادی برای مبارزه با همه گیری کووید – ۱۹ در مصر با ارائه واکسن به صورت رایگان و حتی با موافقت با ساخت آن در داخل مصر انجام داده است و پکن، سابقه قابل توجهی در حمایت از سلامت عمومی در کشورهای آفریقایی دارد.
ژاپن همچنین تلاش می‌کند با سرمایه گذاری مستقیم و ارایه کمکهای توسعه‌ای، زمینه نفوذ هر چه بیشتر خود را در کشورهای آفریقایی را فراهم کند تا شاید بخشی از باخت در عرصه رقابت با چین در میدان قاره افریقا را جبران کند.
